Dysleksja rozwojowa, a dokładniej specyficzne trudności w uczeniu się to problemy w nauce o podłożu neurobiologicznym, które pojawiają się gdy mózg ma kłopot ze sprawnym przetwarzaniem ważnych w procesie uczenia się  bodźców i informacji

• wzrokowo-przestrzennych (np. litera, tekst, obrazek, wykres)
•  słuchowo-językowych (np. dźwięki mowy)
•  dotykowo-ruchowych, (np. ruch ręki podczas pisania)
•  a także ich integracji (np. pisanie ze słuchu wymaga integracji słyszanych dźwięków mowy z czynnością grafomotoryczną ręki).

Specyficzne trudności mogą występować występować pod postacią dysleksji (trudności w czytaniu), dysortografii (błędy  w pisowni), dysgrafii (zaburzony poziom graficzny pisma – nieczytelne pismo), dyskalkulii (specyficzne trudności w nauce matematyki). 

Ważne! Kłopoty z czytaniem lub pisaniem nie znaczą automatycznie, że dziecko ma dysleksję! Bardzo często przyczyny trudności są inne: słaba motywacja dziecka do nauki, zaniedbania i zaległości edukacyjne, kłopoty z koncentracją uwagi, niezdiagnozowane problemy w zakresie widzenia czy słyszenia, niskie możliwości intelektualne dziecka, problemy emocjonalne, nieprawidłowe metody dydaktyczne…  W przypadkach takich jak te, nie stwierdza się dysleksji. By ją zdiagnozować, oprócz kłopotów dziecka muszą występować trudności w zakresie przetwarzania informacji wzrokowych, słuchowych, ruchowych lub ich integracji.

 

 
Dysleksję stwierdzić można najwcześniej u dziecka dziesięcioletniego, które ukończyło trzecią klasę szkoły podstawowej.
 
Specyficzne trudności w uczeniu się rozpoznaje się tylko wtedy, gdy poziom inteligencji pozostaje w normie.
 
Nie stwierdza się dysleksji, dysgrafii, dysortografii lub dyskalkulii jeżeli trudności w nauce dziecka wynikają z niepełnosprawności (np. problemy w nauce pisania lub czytania z powodu niedowidzenia, wady słuchu, pismo nieczytelnie z powodu niepełnosprawności ruchowej, zdiagnozowany autyzm lub zespół Aspergera).

U dzieci młodszych niż dziesięcioletnie nie diagnozuje się dysleksji. Gdy młodsze dziecko ma jednak kłopoty z poprawną nauką czytania i pisania wynikające (tak jak w przypadku dzieci starszych z zaburzonych funkcji percepcyjno-motorycznych stwierdza się  ryzyko dysleksji – „niebezpieczeństwo” pojawienia się dysleksji w przyszłości, które także wymaga troski i działań pomocowych.
 
 

 
W celu przeprowadzeniu diagnozy trudności w nauce rodzic/opiekun prawny/pełnoletni uczeń zgłasza się do psychologa opiekującego się placówką dziecka. Psycholog najpierw przeprowadza wywiad dotyczący rozwoju dziecka, jego stanu zdrowia, sytuacji życiowej. Następnie psycholog przeprowadza badania psychologiczno-pedagogiczne (ewentualnie kieruje na badania pedagogiczne do pedagoga w Poradni) – diagnozuje poziom inteligencji dziecka, rozwój funkcji poznawczych ( wzrokowo-przestrzennych, słuchowo-językowych, sprawność grafomotoryczną ręki, integrację wzrokowo-słuchowo-ruchową). Ponadto sprawdza poziom umiejętności szkolnych – pisania, czytania, umiejętności matematycznych.
Niezbędne będzie okazanie specjaliście zeszytów, prac pisemnych lub sprawdzianów ucznia, a często także opinii nauczyciela (polonisty - w przypadku trudności w pisaniu lub czytaniu, matematyka – w przypadku trudności w nauce matematyki). Rodzic, opiekun prawny lub pełnoletni uczeń powinien zwrócić się do szkoły z wnioskiem o wydanie takiej opinii - druk opinii polonisty można pobrać stąd (.doc, 44 KB).

Jeśli psycholog w Poradni stwierdzi taką potrzebę, może poprosić także o przeprowadzenie innych badań specjalistycznych (np. diagnostyka okulistyczna, badanie słuchu), które będą niezbędne do ustalenia przyczyny problemów dziecka i wskazania odpowiednich metod pomocy.

Po przeprowadzeniu diagnozy psycholog poprosi o wypełnienie przez rodzica, opiekuna prawnego lub pełnoletniego ucznia wniosku o wydanie opinii (.doc, 45 KB).

Po przyjęciu wniosku, w ciągu 30 dni Poradnia wyda stosowną opinię.
 
 

Opinia w sprawie specyficznych trudności w uczeniu się zawiera diagnozę psychologiczno-pedagogiczną, wskazania dla szkoły a także wskazania dla ucznia i jego rodziców (mające na celu poprawę funkcjonowania ucznia).

Ważne! Uczeń ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się może osiągać sukcesy edukacyjne! Aby mogło to nastąpić, niezbędne jest wdrożenie odpowiednich oddziaływań korekcyjno-kompensacyjnych (np. terapia pedagogiczna), a także większy wysiłek samego ucznia, jak i większe wsparcie ze strony zarówno rodziców, jak i nauczycieli.
 
Po odebraniu opinii z Poradni należy jak najszybciej dostarczyć ją do placówki edukacyjnej, która wówczas wdroży wskazane formy pomocy i będzie realizować wskazania Poradni.
 
W świetle aktualnych przepisów oświatowych opinia w sprawie specyficznych trudności w uczeniu się jest ważna do ukończenia przez ucznia szkoły ponadpodstawowej. Tak więc, gdy uczeń zmienia szkołę, należy okazać opinię w każdej kolejnej placówce, aby mogła ona realizować zalecenia poradni i zapewnić uczniowi odpowiednie wsparcie.  
 

To forma pomocy, która polega na realizacji zajęć edukacyjnych na terenie szkoły, ale w oddzielnej sali - tylko z nauczycielem. Można tak realizować wszystkie, lub tylko niektóre przedmioty (wtedy pozostałe lekcje są realizowane w normalnym trybie razem z klasą).

Ze ścieżki mogą skorzystać dzieci realizujące roczne obowiązkowe przygotowanie przedszkolne oraz uczniowie szkół podstawowych i ponadpodstawowych, którzy ze względu na trudności w funkcjonowaniu wynikające w szczególności ze stanu zdrowia nie mogą realizować wszystkich zajęć edukacyjnych wspólnie z oddziałem przedszkolnym lub z klasą w szkole.

Ścieżka nie jest formą pomocy przeznaczoną dla dzieci z deficytami poznawczymi (niższe możliwości intelektualne, dysleksja, dysgrafia, dysgrafia, dysortografia, dyskalkulia), ze słabszą koncentracją uwagi czy mającymi zaległości w nauce.
Ścieżki nie można również  realizować z dzieckiem lub uczniem  posiadającym ważne orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, o potrzebie indywidualnego nauczania czy indywidualnego  obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego (te formy – ścieżka i orzeczenie –wykluczają się).

Aby uzyskać możliwość takiej formy pomocy, potrzebna jest opinia w sprawie objęcia ucznia zindywidualizowaną ścieżką kształcenia, która taką formę pracy z dzieckiem/uczniem zaleci i uzasadni.

W celu uzyskania opinii rodzic/opiekun prawny/pełnoletni uczeń zgłasza się do psychologa opiekującego się placówką dziecka. Specjalista przeprowadzi niezbędne do wystawienia opinii badania psychologiczno-pedagogiczne.

Oprócz tego rodzic:

• wypełnia Informację rodzica lub pełnoletniego ucznia niezbędną do uzyskania opinii o zindywidualizowanej ścieżce edukacyjnej (.doc, 34 kB);
•  zwraca się do szkoły celem uzyskania  Informacji ze szkoły niezbędnej do uzyskania opinii o zindywidualizowanej ścieżce edukacyjnej ( .doc, 43 kB);
• oraz - jeśli powodem wydania ścieżki jest stan zdrowia - uzyskuje Zaświadczenie  lekarskie potrzebne do uzyskania opinii o zindywidualizowanej ścieżce edukacyjnej (.doc, 30 kB). Zaświadczenie takie wydane zostaje przez lekarza specjalistę lub lekarza podstawowej opieki zdrowotnej na podstawie dokumentacji medycznej leczenia specjalistycznego.

Jeśli psycholog w Poradni stwierdzi taką potrzebę, może poprosić także o inną dokumentację istotną w sytuacji dziecka, która będzie pomocna w określeniu potrzeb dziecka i wydaniu odpowiednich zaleceń dla szkoły.

 Po przeprowadzeniu diagnozy oraz dostarczeniu wyżej wymienionych dokumentów psycholog poprosi o wypełnienie przez rodzica, opiekuna prawnego lub pełnoletniego ucznia wniosku o wydanie opinii (.doc, 45 kB).

Po przyjęciu wniosku, w ciągu 30 dni Poradnia wyda stosowną opinię.

 

Opinia w sprawie objęcia ucznia zindywidualizowaną ścieżką kształcenia zawiera diagnozę psychologiczno-pedagogiczną, zakres realizacji zajęć indywidulanych (godzinowy i przedmiotowy), okres realizacji zindywidualizowanej ścieżki kształcenia, wskazania dla szkoły a także wskazania dla ucznia i jego rodziców (mające na celu poprawę funkcjonowania ucznia).
 
Po odebraniu opinii z Poradni należy jak najszybciej dostarczyć ją do placówki edukacyjnej, która wówczas wdroży procedurę mającą na celu bezzwłoczne objęcie dziecka lub ucznia zindywidualizowaną ścieżką kształcenia.
 
Okres objęcia ucznia zindywidualizowaną ścieżką kształcenia nie może być dłuższy niż rok szkolny.

Jeżeli po upływie okresu realizacji zindywidualizowanej ścieżki kształcenia nadal będzie potrzeba tej formy pomocy a także podstawa do jej kontynuacji, należy ponownie zgłosić się do psychologa w Poradni oraz okazać kolejną opinię ze szkoły oraz kolejne zaświadczenie lekarza specjalisty. Nie jest możliwe wnioskowanie o kolejną opinię na podstawie dokumentacji okazanej przy poprzednim wniosku – psycholog musi posiadać aktualne informacje o stanie zdrowia i funkcjonowaniu w szkole.

Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego jest dokumentem wydawanym uczniom z niepełnosprawnością, niedostosowanym społecznie lub zagrożonym niedostosowaniem społecznym. Orzeczenie pozwala na specjalistyczne wsparcie ucznia w placówce:  zapewnienie odpowiednich warunków do nauki, niezbędnego sprzętu specjalistycznego, dodatkowe zajęcia i działania terapeutyczne, możliwość realizacji wybranych zajęć edukacyjnych indywidualnie lub w małej grupie, a także (w niektórych przypadkach) umożliwia pomoc nauczyciela wspomagającego.
 

Orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wydaje się dla dzieci i uczniów:

• niepełnosprawnych:
  • niesłyszących;
  • słabosłyszących;
  • niewidomych;
  • słabowidzących;
  • z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją;
  • z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym;
  • z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera;
  • z niepełnosprawnościami sprzężonymi, czyli wtedy, gdy u dziecka występuje więcej niż jedna z powyższych przyczyn, z których każda osobno kwalifikuje je do uzyskania orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego z tytułu niepełnosprawności.
• niedostosowanych społecznie;
• zagrożonych niedostosowaniem społecznym.

Kwestia zatrudnienia nauczyciela posiadającego kwalifikacje z zakresu pedagogiki specjalnej (potocznie zwanego nauczycielem wspomagającym) zależy od tego, w jakiej szkole uczy się dziecko i jaka jest przyczyna wydania orzeczenia.
 
W przypadku przedszkola lub szkoły ogólnodostępnej:
 
Jeśli orzeczenie wydane zostało z uwagi na autyzm, w tym zespół Aspergera lub niepełnosprawność sprzężoną – nauczyciela wspomagającego zatrudnia się obowiązkowo.
 
Jeśli natomiast orzeczenie zostało wydane z uwagi na inny rodzaj niepełnosprawności, zagrożenie niedostosowaniem społecznym lub niedostosowanie społeczne nauczyciela wspomagającego można zatrudnić jeśli są takie zalecenia w orzeczeniu ORAZ organ prowadzący wyrazi na to zgodę.
 
W przedszkolach ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi, przedszkolach integracyjnych, szkołach ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi i szkołach integracyjnych zawsze zatrudnia się dodatkowo nauczycieli posiadających kwalifikacje z zakresu pedagogiki specjalnej.
 
W przedszkolach i szkołach specjalnych, ogólnodostępnych z oddziałami specjalnymi nie zatrudnia się dodatkowo nauczyciela wspomagającego.
 

Nasza Poradnia wydaje orzeczenia dla dzieci uczęszczających do placówek z rejonu działania naszej Poradni (listę placówek można sprawdzić tutaj) , a w przypadku dzieci nie uczęszczających do żadnej placówki – mieszkających w rejonie działania Poradni (do sprawdzenia tutaj).
 
 
Wyjątki:
- orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego z uwagi na autyzm, w tym zespół Aspergera wydaje wydaje Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 4 w Warszawie, ul. Mińska 1/5, tel. 22 810 20 29.

- orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dla dzieci i młodzieży niesłyszących, słabosłyszących, niewidomych, słabowidzących objętych terenem działania naszej poradni, wydaje Specjalistyczna Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna TOP, ul. Raszyńska 8/10, telefon 22 822 77 17
 
Do uzyskania orzeczenia potrzebne są:

• aktualne badania psychologiczno-pedagogiczne oraz logopedyczne (w przypadku tego rodzaju problemów u dziecka) – wykonują je specjaliści w naszej Poradni;
• opinia ze szkoły (druk do pobrania tutaj);
• zaświadczenie o stanie zdrowia, jeśli stan zdrowia jest czynnikiem istotnym przy wydaniu orzeczenia – (druk zaświadczenia tutaj), zaświadczenie powinno być wydane w bieżącym roku szkolnym lub nie być starsze niż 4 miesiące;
• inne opinie specjalistów pracujących z dzieckiem, np. diagnozę procesów integracji sensorycznej;
• w przypadku kontynuacji orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego aktualną wielospecjalistyczną ocenę funkcjonowania ucznia.

 
Wszystkie potrzebne dokumenty wnioskodawca przekazuje wypełniając wniosek o wydanie orzeczenia (do pobrania w sekretariacie Poradni lub tutaj).
Orzeczenie o kształceniu specjalnym wydaje się w terminie do 30 dni od dnia złożenia wniosku, a w szczególnych, uzasadnionych przypadkach do 60 dni.

 

Orzeczenie zawiera diagnozę funkcjonowania dziecka lub ucznia,gdzie opisany jest jego potencjał rozwojowy, mocne strony, bariery  i ograniczenia utrudniające funkcjonowanie. Określa też działania, warunki i formy wsparcia jakie powinny przynieść poprawę funkcjonowania.
 
Zgodnie z przepisami orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wydaje się na okres roku szkolnego, etapu edukacyjnego (I etap – klasy I-III, II etap – klasy IV-VIII) albo okres kształcenia w danej szkole.
 
Kiedy zbliża się termin ważności orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego - należy ponownie zgłosić się do psychologa w Poradni w celu przeprowadzenia ponownej diagnozy potrzeb oraz dostarczyć aktualne dokumentację dziecka (aktualne zaświadczenie lekarskie, opinia ze szkoły, opinie innych specjalistów pracujących z dzieckiem). Nie jest możliwe wnioskowanie o kolejne orzeczenie na podstawie dokumentacji okazanej przy poprzednim wniosku – psycholog musi posiadać aktualne informacje o stanie zdrowia i funkcjonowaniu w szkole.